در مباحث اقتصادي و اجتماعي عده‌اي معتقدند كه پول چيز بدي است و جلوي ختم به خير شدن عاقبت انسان‌ها را مي‌گيرد. آنها مي‌گويند كه پول انگيزه‌ي دزدي و جنايت را فراهم مي‌كند و بين دوستان و خانواده‌ها فاصله مي‌اندازد. پول باب رشوه و دروغ را باز مي‌كند و عده‌اي را يك‌شبه خوشبخت و عده‌اي را يك‌شبه بدبخت مي‌كند.
آيا فرضاً به واسطه‌ي مشاهده‌ي فسادِ آدم‌هاي پولدار مي‌توان گفت كه پولِ زياد بد است؟ بدي و خوبي به آدم برمي‌گردد يا به پول؟
پول در واقع شبيه كاغذ و قلمي است كه امكان ديكته نوشتن شما را فراهم مي‌كند. يعني شما مي‌توانيد ديكته‌ي ايثار، اخلاق، انفاق، ايمان و ... خود را به كمك آن بنويسيد و نشان دهيد كه چند مرده حلاجيد. حال اگر شما نمره‌ي بدي از ديكته‌ي خود بگيريد، تقصير كاغذ و قلم است؟! اگر شما مردود شويد اجازه داريد بگوييد كه پول چيز بدي است؟!
در جنگ‌هاي جهاني، ميليون‌ها نفر توسط سلاح‌هاي مختلف كشته شدند. هر روز تعداد زيادي توسط مواد بيهوشي مورد تعرض قرار مي‌گيرند و سالانه ده‌ها هزار نفر در تصادفات رانندگي كشته مي‌شوند. حيوانات وحشي سالانه به صدها نفر آسيب مي‌رسانند و حشرات هزاران هكتار كشتزار را نابود مي‌كنند. فناوريهاي جديد رسانه‌اي بسياري از خانواده‌ها و جوامع را از هم مي‌پاشد و باكتري‌ها مردم جهان را به بيماريهاي مختلف مبتلا مي‌كنند.
با توجه به پديده‌هاي فوق، آيا مي‌توان راجع به «خوبي» يا «بدي» سلاح، ماده بيهوشي، اتومبيل، فناوري، باكتري و ... قضاوتي داشت؟
به نظر مي‌رسد كه سؤال در مورد خوبي يا بدي موجودات فوق‌الذكر سؤال غلطي باشد. به عنوان مثال مي‌توان گفت كه فلاني كارمند بدي است چون از زير كار در مي‌رود؛ يا اينكه گفت فلان بانك، بانك بدي است چون به مشتريانش خوب سرويس نمي‌دهد اما نمي‌توان گفت كه فلان خودپرداز بد است چون نمي‌توان از آن پول برداشت كرد.
سلاح، اتومبيل، فناوري، حشرات، باكتري‌ها و ... كه قضاوت در مورد خوبي يا بدي آنها بي معني‌است از چه وجهي با انسان، اداره، شركت، سازمان، دولت، ملت و ... كه مي‌توان خوبي و بدي را به آنها نسبت داد تفاوت دارد؟
شايد تفاوت اين دو دسته در داشتن عزم و اراده باشد، نظر شما در مورد اين موضوع چيست؟

آرديني اوخو
گؤنده ر     بؤلوم لر: انديشه