نويسنده: مهدي اسكندري *
طلااخيرا توجه بسياري را به خود معطوف كرده و نرخ برابري اين فلز ارزشمند به يكي از بالاترين نسبت ها در روند تاريخي خود رسيده است. معمولاپس از رخ دادن بحران هاي مالي و سقوط ارزش سهام بسياري از سرمايه گذاران آرزو مي كنند كه اي كاش به جاي سرمايه گذاري در اوراق بهادار، نسبت به خريد طلااقدام مي كردند. اما آيا اين واقعا ايده صحيحي است.      بررسي روند قيمت طلانشان مي دهد سرمايه گذاري در اين فلز ارزشمند نيز خالي از ريسك نبوده است. در ادامه به بررسي دلايل اين ادعا مي پردازيم.             1- داشتن طلاسرمايه گذاري محسوب نمي شود.     اگر سرمايه گذاري را دارايي تعريف كنيم كه در طول زمان ارزش و درآمد ايجاد مي كند، اين تعريف سهام و اوراق بهادار، املاك و ماشين آلات كسب و كار را پوشش مي دهد اما با مفهوم خريد به اميد فروش در قيمتي بالاتر در آينده هماهنگ نيست. سرمايه گذاران در طلامي دانند خريد آن به دليل عدم توان درآمد زايي به خودي خود سودآور نيست، اما با اين وجود به دليل اطمينان از اين كه سرمايه گذاراني در آينده حاضرند پول بيشتري بابت آن بپردازند، اقدام به سرمايه گذاري مي كنند. قطعا اين چرخه براي هميشه ادامه نمي يابد و زماني فرا مي رسد كه هيچ سرمايه گذاري در قيمت بالاتر از نرخ روز پيشنهاد خريد ارائه نكند و به اين ترتيب سير نزولي قيمت آغاز خواهد شد.     بايد در نظر داشت كه طلامولد نيست و بهره اي به آن تعلق نمي گيرد. اين فلز بي اثر را سرمايه گذاران انبار مي كنند يا تحويل آن را ضمانت مي كنند و همانطور كه اشاره شد تنها راه كسب سود از آن توان فروش به سرمايه گذار ديگري به قيمت بالاتر از خريد است. مضافا بر اين كه بايد هزينه هاي نگهداري، فروش و ساير هزينه هاي مرتبط را نيز لحاظ كرد.             2- طلاوسيله حفظ ارزش     برخي خريد طلارا با اين ديد كه وسيله اي براي حفظ ارزش دارايي آنهاست توجيه مي كنند. اين رويكرد به ويژه در شرايط تورمي مورد توجه قرار مي گيرد. معمولادر تحليل هاي مالي به نسبت قابل توجه تغييرات قيمت اين فلز و تغييرات پيش بيني نرخ تورم اشاره مي شود. هنگامي كه تغييرات غيرقابل پيش بيني در شاخص بهاي مصرف كننده (CPI) رخ مي دهد، در همان زمان شاهد تغييرات زيادي در قيمت طلاهستيم. برخي اقتصاددانان از تغييرات قيمت طلابراي سنجش سطح تورمي كه بازار پيش بيني كرده است استفاده مي كنند.     اما حتي با ديد مصون ماندن از اثرات تورم نيز ممكن است سرمايه گذاري در طلامقرون به صرفه نباشد. با بالارفتن تورم نرخ بهره نيز افزايش مي يابد و بدين ترتيب هزينه فرصت نگهداري طلاافزايش مي يابد. علاوه بر اين بايد در نظر گرفت كه سرمايه گذار وجوه لازم را از فروش ساير دارايي ها يا استقراض تامين كرده كه معمولاارزش دارايي ها و نرخ استقراض با نرخ تورم هماهنگ عمل مي كنند. اين امر نيز مي تواند هزينه هاي سرمايه گذاري را افزايش دهد.     اگر منظور شما از خريد طلاحفظ ارزش باشد، واقعيت اين است كه طلاتنها در زمان افزايش قيمت چنين نقش را ايفا مي كند.     با توجه به نوسانات زياد قيمت طلاو با بررسي دقيق تر و پي گيري روند تاريخي معاملات مشاهده مي شود كه بازدهي واقعي سرمايه گذاري در آن به ندرت مثبت است.     به عنوان مثال اگر فردي در ايالات متحده در 20 سال گذشته براي در امان ماندن از اثرات تورمي نسبت به خريد طلااقدام كرده باشد، نرخ بازدهي واقعي سرمايه گذاري ايشان (پس از كسر تورم) منفي 70 درصد بوده است. همچنين عملكرد اين فلز در بحران مالي سال 2008 به عنوان پوشش دهنده ريسك، بسيار ضعيف بود.
            3- طلاابزاري براي مبادله     اين كاربرد بيشتر در گذشته معمول بوده و امروزه كاربرد كمتري دارد ولي نمي توان آن را ناديده گرفت. با فراگير شدن بازارهاي مالي و افزايش قابليت نقد شوندگي اوراق بهادار تمايل به نگهداري فيزيكي طلاو مبادله كالادر مقابل طلاكمتر شده است.     اما همچنان بانك هاي مركزي و موسسات بزرگ مالي براي مبادله طلاتمايل نشان مي دهند و به بازارهاي مالي اتكا نمي كنند. دليل تمايل اين نهادها ايجاد ذخيره احتياطي در زمان روي دادن بحران هاي مالي، جنگ و نا امني ها مي باشد. اگرچه در قرون گذشته همواره طلابه عنوان ابزار مبادله كالامورد استفاده بود و در حال حاضر نيز برخي از مكاتب اقتصادي بر جايگزيني طلابه جاي اسكناس در مبادلات اصرار دارند اما بسيار دور از ذهن است كه چنين جايگزيني در آينده نزديك روي دهد. بايد در نظر داشت امروزه درصد بسيار كمي از سرمايه گذاران با اين ديد اقدام به خريد طلامي كنند.     روند صعودي اخير باعث جذابيت بازار طلاشده و بسياري از سرمايه گذاران به صورت شتابزده نسبت به خريد آن اقدام مي كنند. اين گروه عمدتا هدف قيمتي مشخصي براي فروش در نظر نمي گيرند و در نظر نداشتن هدف قيمتي مشخص و زمان مناسب براي فروش ممكن است طولاني شدن مدت زمان سرمايه گذاري را به دنبال داشته باشد.     در مقايسه با ساير سرمايه گذاري هاي جايگزين به اين نتيجه مي رسيم كه سرمايه گذاري بلند مدت در طلابازدهي مثبت ايجاد نمي كند اما در كوتاه مدت و در دوره هاي ركود اقتصادي و عدم اطمينان به بازارهاي مالي و به خصوص جنگ ارزها، مي تواند عاملي براي حفظ ارزش بوده و بازدهي هاي كوتاه مدت و مقطعي مناسبي براي سرمايه گذاران داشته باشد.

گؤنده ر     بؤلوم لر: مديريت مالي