شرايط صحت وقف :

وقف در شرع اسلام نوعي بخشش است كه به آن صدقه جاريه گويند. به دليل اهميت ونقش بسزائي كه وقف در جامعه ايفاء مي كند فقها و حقوقدانان آنرا در زمره عقود بيان نموده اند و واضح است كه باتوجه به عقد بودن وقف شرايط اساسي هر معامله اي شامل اين نوع عقد نيز مي شود. علاوه بر شرايط عقود شروط ويژه اي مشمول عقد وقف مي شود كه ابتدا شرايط اركان وقف و سپس شرايط كلي صحت عقد وقف به طور مختصر بيان مي گردد :

وقف چهارركن دارد : صيغه- عين موقوفه (مالي كه وقف مي گردد)- واقف- موقوف عليهم

الف- صيغه وقف : منظور ازآن گفتن "وقف كردم" و يا "هر لفظي كه دلالت بر وقف نمايد" است كه از اين لفظ قصد و نيت را بيان مي كند.

ب- عين موقوفه يا مالي كه مورد وقف واقع مي شود : شرايط مال مورد وقف چهارشرط است ، تا وقف كردن آن صحيح باشد :

1-    عين باشد يعني بتوان به آن مال اطلاق كرد عين در مقابل دين و بدهي است.

2-    ملك مورد وقف قابليت تملك داشته باشد مثل زمين

3-  مال مورد وقف را بايد بتوان ازآن بهره برداري نمود در حاليكه اصل مال باقي بماند مانند خانه- درخت بنابراين وقف كردن خوردنيها كه با استفاده ازآنها اصل ازبين ميرود صحيح نيست.

4-    مال مورد وقف را بايد بتوان به تصرف داد پس وقف كردن پرندگان در هوا يا مال گمشده صحيح نيست.

   ج- واقف : شخصي كه قصد وقف كردن مال خود را دارد داراي شرايطي بايد باشد كه در قانون

    اين شرايط ذكر شده است :

1-  واقف بايد اهليت داشته باشد يعني كسي مي تواند مالش راوقف كند كه تصرف كردن او در مال صحيح باشد چنين شخصي بايد بالغ- عاقل- مختار و رشيد باشد بنابراين وقف كردن توسط شخص نابالغ- ديوانه ويا كودك صحيح نيست.

2-  قصد ورضا : وقف از روي اختيار و قصد شخص صحيح است لذا اگر وقف ازروي ناچار ويا به اكراه و اجبار واقع شود صحيح نمي باشد.

3-  واقف بايد مالك مالي باشد كه وقف مي كند اين مالكيت با ارائه مدارك مثبته مالكيت توسط او مشخص مي شود.

د- موقوف عليهم : كساني هستند كه موقوفه به منظور بهره برداري آنها وقف مي گردد  شروطي براي موقوف عليهم وجود دارد.

1-  موقوف عليهم  در زمان وقف وجود داشته باشند پس وقف كردن براي فردي كه هنوز متولد نشده است صحيح نمي باشد.

2-    موقوف عليهم بايد مشخص باشند  لذا وقف كردن براي افراد نامشخص صحيح نمي باشند.

     ه- علاوه بر شرايط فوق شرايط كلي در صحت عقد وقف وجود دارد كه به اختصار به برخي از

     اين شرايط اشاره مي شود :

1-  وقف بايد مطلق و منجز باشد  وقف معلق صحيح نيست مثل اينكه واقف بگويد اگر فلان اتفاق افتاد ملكم را وقف مي كنم.

2-  مورد مصرف وقف بايد قانوني باشد و وقف كردن در جهت خلاف قانون و دين ويا هر عملي كه در شرع اسلام قانوني نيست صحيح نمي باشد.

3-    در وقف شرط است كه دائم باشد مثلاً اگر ملكي به مدت يكسال وقف شود صحيح نيست .

4-  مال مورد وقف پس از وقفيت با شرايط قانوني تحويل متولي مي گردد و تا زمانيكه موقوفه تحويل نشده وقف كامل نيست و پس از تحويل واقف حق هيچگونه دخل وتصرف در موقوفه را ندارد.

شخص پس ازنيت به وقف كردن مال مورد نظر اقدام به تنظيم وقفنامه مي نمايد وقفنامه تنظيمي پس از احراز شرايط مندرج درقانون صحيح وقابل اجراست. كليه شرايط ذكر شده در وقفنامه لازم الاجراست و پس از تحويل موقوفه به متولي و يا اداره اوقاف غير قابل تغيير و يا تبديل است و متولي بايد بنابر خواست واقف عمل نمايد .شخص متولي توسط واقف در متن وقفنامه مشخص مي شود و اگر واقف در متن وقفنامه متولي را مشخص ننمايد در اين صورت اداره امور موقوفه به عهده اداره اوقاف گذارده مي شود. متولي مشخص شده در متن وقفنامه قابل تغيير نيست و درصورتيكه مرتكب خلاف شده و يا در مورد موقوفه تعدي وتفريط نمايد به حكم دادگاه ضم امين مي شود و يا اينكه متولي عزل و شخص موثق و يا اداره اوقاف مسئوليت اداره موقوفه را عهده دارمي گردند

گؤنده ر     بؤلوم لر: حقوقي