كتابخانه در ميان تركان سابقه اي طولاني دارد. بعضي ها معتقدند كه نخستين كتابخانه ترك در آسياي ميانه از سوي ايغورها احداث شد و برخي ديگر مدعي هستند كه از حفريات باستان شناسي در سرزمين تركان، تعداد زيادي نسخه خطي به دست آمده است. آنچه مسلم است تركان از دوره سلجوقيان به بعد به تأسيس كتابخانه شروع كردند و در عهد عثمانيان اهميتي بيشتر به اين امر نشان دادند. از ميان بهترين كتابخانه هايي كه در دوره عثمانيان تأسيس شدند مي توان به كتابخانه بايزيد (در داخل مسجدي به همين عنوان)، كتابخانه فاتح (در بطن مدرسه اي به هيمن نام)، كتابخانه ملامراد (در داخل درگاه نقشبندي)، كتابخانه توپقاپي سراي (در داخل سلطنتي) و كتابخانه نور عثمانيه (در بطن يك موقوفه) اشاره كرد.

امروز علاوه بر كتابخانه هاي آموزشي (در داخل مدارس و دانشگاهها) و كتابخانه هاي تحقيقاتي (در بطن مؤسسات پژوهشي) تعداد 1350 كتابخانه عمومي و72 كتابخانه كودك در تركيه مشغول فعاليت مي باشند. جمع كل كتابهاي موجود در اين دو نوع كتابخانه به ترتيب 12398913 و  446322 جلد مي باشد. در سال 2001 تعداد 2096417 نفر ( 10767724 مرد و   10196448 زن) از كتابخانه هاي عمومي و تعداد  698990 نفر   از كتابخانه هاي كودك استفاده كرده اند. تعداد كاركنان كتابخانه هاي عمومي و كتابخانه هاي كودك 2829 مي باشد.

بعضي از كتابخانه هاي مهم تركيه به ترتيب الفباي نام شهرها عبارتند از :

آدانا (كتابخانه عمومي)

اين كتابخانه از تركيب كتابخانه هاي شيخ و رمضان اوغول لاري در سال 1923 به وجود آمد و با گردآوري نسخه هاي خطي موجود در اولو جامع و آثار مضبوط در ساير كتابخانه ها فعاليت خود را با عنوان ”كتابخانه رمضان اوغلي“ آغاز كرد. اين كتابخانه در سال 1976 به محل فعلي خود منتقل شد.

آفيون (كتابخانه گديك احمد پاشا)

اين كتابخانه در سال 1477 ميلادي از سوي گديك احمد پاشا، صدراعظم عصر فاتح و دوره بايزيد دوم به عنوان كتابخانه مدرسه احداث شد و سپس در 1198 هجري به واسطه سپاهي آغاسي احمد بن مصطفي به خارج از مدرسه انتقال يافت و به خدمت خود براي همگان آغاز كرد كتابخانه با صدور قانون ”توحيد تدريسات“ به وزارت اوقاف تحويل شد و زماني كه تكايا و زوايا بسته شدند كتابهاي موجود در تكيه مسعود مولوي نيز به اين كتابخانه آورده شد.

آق سكي (كتابخانه محمد پاشا)

محمد پاشا، صدراعظم سلطان عبدالحميد اول در سال 1728 كتابخانه اي در مولد خود آق سكي (از توابع ايتاليا) احداث كرد و آثار نفيسي بدان بخشيد. پس از وي افرادي چون مصطفي بهجت افندي در تكميل و غناي كتابخانه كوشيدند.

آماسيا (كتابخانه بايزيد)

اين كتابخانه بطوري كه از عنوانش نيز برمي آيد از سوي سلطان بايزيد دوم در داخل يك مدرسه احداث شده است. نخستين مجموعه كتابخانه از سوي خود سلطان اهدا گرديد و سپس با افزوده شدن آثار موجود در كتابخانه عثمان بيگ (واقع در مسجد بورما مناره) و كتابخانه عبداللطيف افندي بر غناي آن افزوده شد.

آنكارا (كتابخانه دانشكده زبان، تاريخ- جغرافياي دانشگاه آنكارا)

اين كتابخانه همزمان با تأسيس دانشكده كه در سال 1936 صورت گرفت تأسيس شد. اثار خطي موجود در اين كتابخانه كه در گنجينه هاي مختلفي چون اسماعيل صائب و مظفر اوزاق جاي گرفته اند بر اهميت اين كتابخانه افزوده است.

آنكارا (كتابخانه عدنان اوتوكن)

اين كتابخانه در سال 1932 در طبقه زيرزمين وزارت آموزش ملي احداث شد و پس از صدور قانون توحيد تدريسات كليه مواد موجود در تكايا و زوايا به اين كتابخانه انتقال يافتند. كتابخانه در سال 1964 به جهت ضيق مكان به محلي ديگر منتقل شد و تا سال 1971 در همين مكان فعاليت كرد. اين كتابخانه تا سال 1939 به عنوان ”كتابخانه ملت و معارف“ و از سال 1939 به بعد به عنوان ”كتابخانه عمومي آنكارا“ فعاليت خود را ادامه مي دهد. عنوان “كتابخانه عمومي عدنان اوتوكن“ زماني به اين كتابخانه تعلق گرفت كه كتابخانه ملي تركيه به محل جديد خود انتقال يافت. اخيراً نسخه هاي خطي موجود در اين كتابخانه و نيز كتابخانه جبه جي به كتابخانه ملي منتقل شده است.

آنكارا (كتابخانه كبير ملت)

پنج سال پس از افتتاح مجلس تركيه، به پيشنهاد دكتر مظفر بيگ، نماينده آيدين ايجاد يك كتابخانه در داخل مجلس مورد مذاكره قرار گرفت. هيأتي مركب از 5 نماينده اقدامات اوليه را آغاز كرد (1920). اين كتابخانه كه تعداد كمي نسخه خطي نيز دارد براي استفاده نمايندگان مجلس تأسيس شده است.

آنكارا (كتابخانه ملي تركيه)

هسته اصلي و اوليه كتابخانه ملي تركيه با حمايت رجب پيكر، نخست وزير وقت در سال 1946 در مديريت نشريات وزارت آموزش ملي تشكيل شد. اين كتابخانه كه از سال 1983 به بعد در محل فعلي خود مشغول فعاليت مي باشد در زميني به مساحت 39 هزار متر مربع ساخته شده و از سه بلوك تشكيل يافته است. بخش هاي مختلف كتابخانه ملي تركيه را اطاقهاي كار، سالنهاي مطالعه، انبارهاي كتاب، سالن هاي مخصوص نمايشگاه و سمينار، مركز اطلاع رساني، كتابخانه گويا، بخش هاي آرشيو، نقشه، ميكروفيلم، عكاسي و چاپخانه تشكيل مي دهند. مجموعه مواد موجود در كتابخانه (كتاب و مواد غير كتابي) بالغ بر 1238210 مي باشد كه حدود نهصد هزار آن كتاب است. تعداد كاركنان كتابخانه ملي تركيه بالغ بر 203 نفر مي باشد كه از ميان آنان 34 نفر از رشته كتابداري فرهيخته شده اند.

كتابخانه ملي تركيه به استادان، پژوهشگران و دانشجويان خدمت مي كند (دانش آموزان مدارس حق استفاده از كتابخانه ندارند). دانشجويان براي اينكه بتواند از خدمات كتابخانه استفاده كنند لازم است برگه اي مبني بر تحصيل در يك دانشگاه ارائه دهند. محققين و استادان خارجي براي اينكه از كتابخانه ملي تركيه استفاده كنند بايد مجوز لازم را از طريق سفارت خود در آنكارا از وزارت فرهنگ تركيه دريافت دارند.

كتابخانه ملي تركيه از مجهزترين كتابخانه هاي تركيه است و از سال 1987 به اين طرف رايانه را به خدمت كتابداري گرفته است. از ميان انتشارات اين كتابخانه علاوه بر دو كتابشناسي ملي (كتاب- مقاله) مي توان به كتاب شناسي انتشارات دولتي و كتابشناسي نوشته هاي روزنامه هاي برگزيده اشاره كرد. فهرست مشترك نسخه هاي خطي تركيه، فهرست نسخه هاي خطي كتابخانه كلي، فهرست مشترك آثار چاپي، فهرست مشترك آثار خارجي موجود در كتابخانه هاي تركيه از ديگر انتشارات كتابخانه ملي تركيه مي باشند.

آنكارا (كتابخامه بنياد تاريخ ترك)

اين كتابخانه كه وابسته به بنياد عالي فرهنگ، زبان و تاريخ آتاتورك مي باشد در سال 1931 همزمان با تشكيل جمعيت تحقيق تاريخ ترك احداث شد. كتابخانه بيناد كه در آغاز بطن دانشكده زبان، تاريخ- جغرافياي دانشگاه آنكارا قرار گرفته بود، بعداً با تغيير عنوان به محل كنوني خود منتقل شد. اغلب آثار موجود در اين كتابخانه جنبه تاريخي دارند.

آنكارا (كتابخانه بنياد زبان ترك)

اين كتابخانه نيز مانند كتابخانه بنياد تاريخ ترك، به بنياد عالي فرهنگ، زبان و تاريخ آتاتورك وابسته است و از سال 1932 به اين طرف فعاليت مي كند. اغلب آثار موجود در اين كتابخانه در ارتباط با ادبيات ، زبان و زبانشناسي است.

ادرنه (كتابخانه سليميه)

كتابخانه سليميه هم اكنون شعبه اي از كتابخانه شهرستان ادرنه مي باشد در سال 982 هجري در اطاقي واقع در كنار مسجدي كه از سوي سلطان سليم دوم و به دست معمار سنان ساخته شده بود احداث گرديد. صدراعظم چلبي مصطفي پاشا آثار ارزشمندي به اين كتابخانه اهدا كرد و سپس جمعيت اتحاد و ترقي آثار موجود در كتابخانه بادي افندي را بر آن افزود.

ازمير (كتابخانه ملي ازمير)

اين كتابخانه از سوي ”انجمن علم و عرفان“ كه در سال 1911 به همت ابراهيم قاضي زاده تشكيل يافته بود احداث شد و يك سال بعد در بخش بيروني قصر ثعلبچي زاده فعاليت خود را ادامه داد. كتابخانه ملي ازمير از سال 1939 به بعد از سوي انجمن كتابخانه ملي اداره مي شد تا اينكه در سال 1978 انجمن بصورت بنياد درآمد و اداره كتابخانه به دست بنياد سپرده شد. كتابخانه ملي ازمير يكي از پنج كتابخانه تركيه است كه ناشران موظفند يك نسخه از انتشارت خود را بدان بفرستند.

اسپارتا (كتابخانه خليل حميد پاشا)

اين كتابخانه كه وابسته به وزارت فرهنگ است در سال 1783 از سوي خليل حميد پاشا، صدراعظم مقتدر عثماني در داخل مسجد حاجي عبدي با 550 نسخه خطي تأسيس شد. كتابخانه كه با آثاري از ساير كتابخانه ها، از جمله كتابخانه شيخ علي آغا دريافت كرده و غني شده بود مدتها از سوي مفتيان اداره مي شد، تا اينكه تحويل وزارت معارف شد.

استانبول ( كتابخانه حسين پاشا)

حسين پاشا (آمجه زاده = عمو زاده) از صدراعظم هاي عثماني است كه دست صلح به سوي همسايگان و از جمله ايران دراز كرد . او را به جهت اينكه عموزاده فاضل احمد پاشا بود بدين عنوان ملقب كرده اند. كتابخانه كه در مجتمعي واقع در سراجخانه باشي قرار داشت، حين ادغام كتابخانه هاي استانبول ابتدا به كتابخانه دولتي بايزيد و سپس به كتابخانه ملت منتقل شد. امروز كتابهاي اين كتابخانه در سليمانيه در بخشي جداگانه نگهداري مي شود.

استانبول (كتابخانه موزه باستانشناسي)

نخستين موزه ترك در سال 1902 در چهارچوب موزه هاي باستان شناسي استانبول از سوي عثمان حمدي گشايش يافت هزار كتاب موجود در اين كتابخانه از مجموعه هايي نظير مجموعه سلطان رشاد، مجموعه رجائي زاده اكرم، مجموعه جودت پاشا و غيره تشكيل يافته است. اغلب كتابهاي اين كتابخانه در زمينه تاريخ، باستان شناسي و موزه شناسي است.

استانبول ( كتابخانه انستيتوي تاريخ پزشكي)

اين كتابخانه وابسته به دانشگاه استانبول است و بطوري كه از عنوانش نيز مستفاد مي شود اكثريت آثارش در زمينه پزشكي و علوم وابسته است. كتابخانه از مجموعه هايي نظير مجموعه پرفسور دكتر نشأت عمر ايردلپ و پرفسور دكتر عاقل مختار اوزدن تشكيل يافته است.

استانبول (كتابخانه اياصوفيه)

اين كتابخانه كه در داخل مسجد اياصوفيه قرار داشت از سوي سلطان محمود اول ساخته شد و در 24 محرم 1153 هجري در حضور سلطان فعاليت خود را ‎آغاز كرد. كتابخانه اياصوفيه به گفته صبحي محمد به هنگام گشايش چهار هزار كتاب داشت كه قسمتي از آنها از خزينه عامره آمده بود و بخشي ديگر را دولتمردان و شيخ الاسلامان و آغاهاي دارالسعاده به سلطان اهدا كرده بودند.

اين كتايخانه كه از نقطه نظر مطالعات اسلامي حائز اهميت است در سال 1968 به كتابخانه سليمانيه منتقل گرديد.

استانبول (كتابخانه بشير آغا)

كتابخانه بشير آغا كه يك كتابخانه تحقيقاتي است از سوي بشير آغا احداث شده است. وي كه خود از هنر خطاطي بهره داشت تأثيري بسيار در سلطان احمد سوم و سلطان محمود اول داشت و در تعيين صدراعظم ها نقش آفرين بود. پس از مدتي كه از فعاليت كتابخانه گذشت مشاهده شد كه كتابداران برخلاف وقفنامه عمل مي كنند و تعدادي از كتابها (38 نسخه خطي) مفقود شده است. بدين جهت كتابخانه تعطيل شد و مجدداً با هيأتي جديد شروع بكار كرد. آثار موجود در اين كتابخانه در حال حاضر در سليمانيه در بخشي جداگانه نگهداري مي شود.

استانبول (كتابخانه حاجي سليم آغا)

اين كتابخانه تحقيقاتي در سال 1781 ميلادي در محلي كه حاجي سليم آغا (امين ترسانه) احداث كرده بود تأسيس شد. هسته اصلي كتابخانه را كتابهايي اهـدايي خود سليم آغـا تشكيل مي دهـد  (1281 جلد). پس از استقرار جمهوريت و تصويب قانون توحيد تدريسات، آثار موجود در تعدادي از مساجد، تكايا و زواياي محله اسكدار به اين كتابخانه انتقال يافت. آثار اين كتابخانه از پنج مجموعه (مجموعه حاجي سليم آغا، مجموعه عزيز محمود خدائي افندي، مجموعه نور بانو سلطان (والده عتيق)، مجموعه كمانكش امير خواجه و مجموعه يعقوب آغا تشكيل شده است.

امروز كتابخانه تحت نظارت كتابخانه سليمانيه اداره مي شود.

استانبول (كتابخانه خسرو پاشا)

اين كتابخانه كه وابسته به وزارت فرهنگ است. در سال 1839 به همت خسرو پاشا يكي از دولتمردان عهد سليم سوم، محمود دوم و عبدالحميد اول تأسيس شد. آثار موجود در اين كتابخانه از شش قسمت زير تشكيل يافته است :

كتابهاي خسرو پاشا؛ كتابهاي مهرشاه سلطان؛ كتابهاي اسم خان سلطان، كتابهاي بشير آغا، كتابهاي حسن حسني پاشا و كتابهاي مسجد ايوب.

آثار موجود در اين كتابخانه به جهت وجود رطوبت بيش از حد به سليمانيه منتقل شده است.

استانبول (كتابخانه دانشگاه استانبول)

اين كتابخانه در سال 1924 تحت عنوان ”كتابخانه دارالفنون“ در ساختمان مدرسه القضاه احداث شد و در سال 1993 به ”كتابخانه دانشگاه استانبول“ تغيير عنوان داد. هسته اصلي كتابخانه را آثاري تشكيل مي دهند كه از كتابخانه ييلديز سراي منتقل شده بودند؛ سپس كتابهاي خالص افندي، صاحب ملاورضا پاشا بدان افزوده شدند. در سال 1953 نيز بيش از يك هزار اثر از سوي ابن الامين محمود كمال اينال به مجموعه كتابخانه افزوده شد.

كتابخانه دانشگاه اسانبول آثار ارزشمندي دارد كه اغلب جزو نوادر به حساب مي آيند. جمع آثار خطي موجود در كتابخانه دانشگاه استانبول 18602 نسخه است كه از ميان آنها 1615 نسخه به فارسي است؛بعضي از آنها چون نسخه مينياتور دار شاهنامه فردوسي از شاهكارهاي هنري محسوب مي شوند.

استانبول (كتابخانه دولتي بايزيد)

اين كتابخانه كه وابسته فرهنگ مي باشد نخستين كتابخانه اي است كه به دست دولت احداث شد و عنوان ”كتابخانه عمومي عثماني“ را به خود اختصاص داد. در سال 1822 بود كه بخش عمارت مجتمع بايزيد به كتابخانه اختصاص يافت و سلطان عبدالحميد دوم براي اتمام تعميرات مبالغي از بودجه اختصاصي خود صرف كرد. كتابخانه روز 25 حزيران 1884 با حضور رجال دولت و قاطبه مردم افتتاح شد و يك دوره از كتاب ”تاريخ نعيما“ با سلام و صلوات در قفسه جاي گرفت. كتابخانه دولتي بايزيد از جمله كتابخانه هايي است كه ناشران موظفند يك نسخه از انتشارت خود را بدان بفرستد.

استانبول (كتابخانه راغب پاشا)

اين كتابخانه در سال 1762 از سوي راغب پاشا، صدراعظم دوره سلطان عثمان سوم و سلطان مصطفي سوم احداث گرديد. راغب پاشا علاوه بر اينكه دولتمردي صاحب نام بود، در زمينه شعر و ادب نيز آوازه داشت. وي مدتي براي انجام وظايفي دولتي به همدان رفت و سپس به عنوان نماينده دولت در مذاكرات ايران- عثماني شركت جست. وي پس از طي مدارج مختلف بر منصب صدارت تكيه زد و تا مرگ در اين مقام ماند. آثار موجود در اين كتابخانه را چهار منبع تشكيل مي دهد: كتابهاي راغب پاشا؛ كتابهاي مدرسه مصلي؛ كتابهاي مدرسه يحيي توفيق؛ كتابهاي مدرسه نو.

استانبول (كتابخانه سليمانيه)

اين كتابخانه كه وابسته به وزارت فرهنگ مي باشد از نقطه نظر احتواي آثار خطي بزرگترين كتابخانه تركيه است. كتابخانه در محل مدارس اول و ثاني مجتمع سليمانيه كه به دستور سلطان سليمان قانوني به دست معمار سنان ساخته شده بود قرار دارد. كتابخانه سليمانيه در حال حاضر شامل 111 مجموعه مختلف است و افزون بر آن پنج كتابخانه موقوفه (عاطف افندي، حاجي سليم آغا، كوپريلي، نور عثمانيه و راغب پاشا) بدان وابسته اند.

تعداد آثار خطي موجود در اين كتابخانه 65321 نسخه است كه از ميان آنها 6267 نسخه به فارسي است.

استانبول (كتابخانه عاشر افندي)

مصطفي افندي رئيس الكتاب عصر محمود اول براساس وقفنامه اي كه تنظيم كرد كتابهاي خود را به كتابخانه اي كه در باغچه قاپي استانبول مي ساخت اهدا كرد و چون پيش از اتمام ساختمان كتابخانه درگذشت پسرش مصطفي عاشر افندي- كه او نيز چون پدر رئيس الكتاب بود- آرزوي پدر را جامه عمل پوشانيد. مجموعه اين كتابخانه از چهار قسمت تشكيل شده كه عبارتند از :

كتابهاي مصطفي افندي؛ كتابهاي عاشر افندي؛ كتابهاي حامد افندي، (نوه مصطفي افندي) و كتابهاي قصيده جي زاده سليمان سري افندي. آثار موجود در اين كتابخانه در حال حاضر در كتابخانه سليمانيه تحت عنوان ”مجموعه عاشر افندي و رئيس الكتاب مصطفي افندي“ نگهداري مي شود.

استانبول (كتابخانه عاطف افندي)

اين كتابخانه در سال 1741 از سوي مصطفي عاطف افندي احداث شد. وي كه از دولتمردان صاحب نام عصر عبدالحميد اول بود، علاقه وافري به شعر و ادب داشت. كتابخانه با اهداي كتابهاي حاجي عمر افندي و خانواده زكي پاك آلين غني تر شد. آثار خطي موجود در اين كتابخانه شهرتي بسزا در ميان پژوهشگران داخلي و خارجي دارد؛ بعضي از آنها نادر و يا نسخه منحصر به فرد هستند و برخي ديگر به خط مؤلف بوده، يا به وسيله علماي مشهور كتابت يافته اند. اين آثار كه از نقطه نظر تذهيب و تجليد نيز شهرت دارند هم اكنون در كتابخانه سليمانيه در بخشي جداگانه نگهداري مي شوند.

استانبول (كتابخانه كوپريلي)

كتابخانه نخستين كتابخانه مستقلي است كه در سال 1661 احداث شد و كتابهاي سه تن از اعضاي خانواده كوپريلي (محمد پاشا، فاضل احمد پاشا و محمد عاصم بيگ) را دربرگفت. بنيانگذار اين كتابخانه فاضل احمد پاشا يكي از صدراعظم هاي مقتدر عثماني است كه به اعمال شدت و خشونت شهرت داشت. اين كتابخانه در حال حاضر تحت اداره سليمانيه مشغول فعاليت است.

استانبول (كتابخانه ملت)

كتابخانه ملت در سال 1916 در مدرسه اي كه از سوي شيخ الاسلام فيض الله افندي ساخته شده بود با 2189 نسخه خطي موقوفه فيض الله افندي و كتابهاي اهدايي علي اميري افندي شروع بكار كرد. از وقفنامه و كتيبه اي كه بر در مدرسه فيض الله افندي نصب گرديده برمي آيد كه مدرسه در سال 1112 هجري بنا شده است. در اوايل قرن بيستم مدرسه به صورت خرابه درمي آيد و شهرداري استانبول مصمم مي شود كه آن را تخريب كند و به جايش پاركي برپا دارد. در اين اوان جمعيت دوستداران استانبول وارد ميدان مي شوند و به همت مصطفي خيري افندي شيخ الاسلام، وزارت اوقاف را به تعمير مدرسه مجبور مي سازند.

هسته اصلي كتابخانه را شش مجموعه زير تشكيل مي دهد :

كتابهاي علي اميري افندي؛ كتابهاي فيض الله افندي؛ كتابهاي راشد افندي، كتابهاي ولي الدين جارالله افندي، كتابهاي پرتوپاشا وكتابهاي حكيم اوغلي پاشا.

كتابخانه ملت يكي از پنج كتابخانه تركيه است كه نسخه اي از كليه انتشارت داخل تركيه را دريافت مي دارد. وقتي كتابخانه ملت را بصورت كتابخانه عمومي درآمد، آثار خطي آن به جز آثار اهدايي فيض الله افندي و علي اميري افندي به كتابخانه سليمانيه منتقل شدند. باتوجه به اهميت و اعتبار نسخه هاي خطي موجود در اين كتابخانه، موزه اي در بطن آن تأسيس شده كه آثار مذهب و گرانبها در آن جاي گرفته است.

استانبول (كتابخانه موزه آثار ترك- اسلامي)

موزه آثار ترك- اسلامي روز 27 نيسان 1914 با عنوان ”موزه اوقاف اسلاميه“ در بخش دارالضيافه مجتمع سليمانيه افتتاح شد و در دوره جمهوريت عنوان فعلي خود را به دست آورد. اساس كتابخانه را نسخه هايي از قرآن كريم تشكيل مي دهند كه از مساجد و درگاهها آورده شدند. متعاقباً تعدادي از آثار نفيس خطي از ديگر كتابخانه هاي استانبول و آثار مضبوط در كتابخانه هاي چوپان مصطفي پاشا (واقع در قبضه) و سليميه (واقع در ادرنه) بدين جا انتقال يافتند.

استانبول (كتابخانه موزه توپقاپي سراي)

ساختمان كتابخانه همزمان با ساختمان كاخ توپقاپي در قرن 15 آغاز شد. آثار موجود در اين كتابخانه از تركيب 9 مخزن زير به وجود آمده است :

كوشك روان؛ خزينه؛ كتابخانه اندرون؛ كوشك بغداد؛ بخش مدينه؛ خزينه امانت؛ بخش كوغوشلار؛ بخش محمد رشاد و تيريال خانم و بخش آثار جديد.

درحال حاضر مهمترين و ارجمندترين مخطوطات موزه كه با مهر سه سلطان ممهور شده اند در كوشك روان- كه به عنوان ”كتابخانه خاص“ نيز شهرت دارد نگهداري مي شود. خزينه حاوي كتابهايي است كه از سوي سلاطين خريداري و يا اهدا شده است و اغلب تاريخي و ادبي مي باشند. آثار موجود در كوشك بغداد با مهر سلطان عبدالحيمد اول و سلطان سليم دوم ممهور شده اند. بخش مدينه حاوي آثاري است كه از كتابخانه هاي سلطان عبدالحيمد اول، سلطان محمود دوم، حاجي بشير آغا و شيخ الاسلام عارف حكمت گردآوري شده اند.

استانبول (كابخانه نور عثمانيه)

ساختمان اين كتابخانه در سال 1749 به دستور سلطان محمود اول آغاز شد و به جهت مرگ او از سوي برادرش در سال 1755 به پايان رسيد. آثار موجود در كتابخانه نور عثمانيه در سه بخش قرار گرفته اند :

1-    بخش نور عثمانيه شامل 4955 نسخه خطي قديمي

2-    بخش بايرام پاشا

3-    بخش هدايا و آثار مطبوع

لازم به يادآوري است كه از ميان 5052 نسخه خطي موجود در اين كتابخانه 1117 نسخه به فارسي است.

قونيه (كتابخانه موزه مولانا)

اين كتابخانه تحقيقاتي وابسته به وزارت فرهنگ بوده، در سال 1855 از سوي محمد سعيد همدم چلبي، بيست و پنجمين پوست نشين درگاه مولويه تأسيس شده است. از ميان 2298 نسخه خطي موجود در اين كتابخانه كه اغلب در زمينه علوم اسلامي، تاريخ و ادبيات هستند قريب يكهزار نسخه به فارسي است. فهرست نسخه هاي خطي فارسي اين كتابخانه، همراه با سه كتابخانه ديگر قونيه (يوسف آغا، مخطوطات منطقه و فريدون نافذ اوزلق) از سوي اين رايزني فرهنگي فراهم آمده و تحت طبع است.

قونيه (كتابخانه يوسف آغا)

اين كتابخانه تحقيقاتي وابسته به وزارت فرهنگ است و در سال 1796 در ساختماني كه از سوي يوسف آغا، كدخداي مهرشاه والده سلطان ساخته شده بود تأسيس شد. آثار خطي موجود در اين كتابخانه از اهميتي بسزا برخوردار هستند و اغلب مورد اشاره محققان داخلي و خارجي قرار مي گيرند.

مغنيسا (كتابخانه عمومي)

هسته اصلي اين كتابخانه را ”كتابخانه مراديه“ تشكيل مي دهد كه در سال 1806 از سوي حسين آغا (از قره عثمان اوغول لاري) تأسيس يافته بود. هدف صلي از احداث اين كتابخانه، تلفيق و تركيب كتابخانه هايي بود كه بطور جداگانه در مسجدها، مكتب ها و دارالشفاء ها خدمت مي كردند. پس از تصويب قانون توحيد تدريسات، آثار موجود در تكايا و زوايا نيز به كتابخانه جديد منتقل شدند. كتابخانه عمومي مغنيسا حاوي بيش از پنج هزار نسخه خطي است.

گؤنده ر     بؤلوم لر: تركيه