پسوند ها بر دو گونه اند ، پسوند هاي فعلي و اسمي.
منظور از پسوندهاي فعلي آن قسم از پسوندهاست كه براي صرف فعل در وجوه و ازمنه مختلف به كارمي روند و با افزوده شدن بر بن خود ، معاني ويژه فعلي همچون ، ماضي ، مضارع ، تعدّي ، الزام و غيره را القا مي كنند:

گل/ه/ره م (گله ره م) ، گل/دين (گلدين) ، گل/ديكده (گلديكده) ، گل/ميش/ايكن
(گلميش ايكن) ، گل/ه/ره ك (گله ره ك) ، گل/ي/بن (گليبن) ، گل/مه لي/ايديم
(گلمه لي ايديم) و ...

ملاحظه مي شود كه در مثالهاي فوق گل بن كلمه است كه با اتصال به پسوندهاي فعلي ، معاني مختلفي را از حيث زمان و وجه اجباري ، اجباري و غيره القا مي كند. اين نوع پسوندها را پسوندهاي فعلي مي گويند.
پسوندهاي اسمي آن دسته از پسوندها هستند كه بر بن (اعم از اسمي و فعلي) اضافه شده و واژه هاي جديدي (اسم يا صفت) به وجود مي آورند.

باش/چي (باشچي) ، قوش/چو (قوشچو) ، يا/لاق (يايلاق) ، ديل/مانج (ديلمانج)
اوز/گون (اوزگون) ، يان/يق (يانيق) ، سيل/گي (سيلگي)

پسوندها اعم از اسمي و فعلي بر دو دسته بزرگ تقسيم مي شوند: پسوندهاي واژه سازي و پسوندهاي جمله سازي.
پسوندهاي واژه سازي براي ساختن كلمات جديد در ازا مفاهيم خارجي جديد به كار مي روند و كاربرد آنان در صرف (موروفولوژي) مي باشد. پسوندهاي جمله سازي براي بيان حالات مختلف اسم و نقش و موقعيت آن در جمله به كار رفته و تقريبا به جاي اعراب در زبان عربي بوده و در جمله سازي و نحو كاربرد دارند:

اوشاغي آغلاتدي (بچه را گرفت)
اوشاغين كتابيني آلدي (كتاب بچه را گرفت)
اوشاقدان هنر اومما (از بچه توقع هنر نداشته باش)

در مثالهاي فوق به ترتيب پسوندهاي: ((ي – ين – دان)) بيانگر موقعيت واژه ((اوشاق)) در جمله و نقش آن مي باشند كه اولي علامت مفعولي ، دومي مالكيت و سومي مفعول عنه مي باشند.
به طور خلاصه: يك واژه تركي مي تواند 1- اصيل باشد 2- توليدي باشد. واژه توليدي از بن+يك  يا چند پسوند تشكيل يافته است. پسوند ها مي تواند اسمي يا فعلي باشند و هردوي اينان يا پسوندهاي واژه سازي (اشتقاقي، تصريفي) هستند و يا پسوند هاي جمله سازي (نحوي). پسوندهاي تصريفي، پسوندهايي هستند كه در صرف افعال به كار مي روند و پسوندهاي اشتقاقي پسوندهاي توليدي مي باشند كه براي ساختن واژگان جديد از آنان استفاده مي شود و با افزوده شدن بر بن ، اسم يا صفت  توليد مي كنند.

گؤنده ر     بؤلوم لر: آموزش تركي