دستگاه pos به عنوان يك ترمينال در مراكز فروش يا عرضه خدمات كاربرد دارد.
اجزاي اين دستگاه شامل سخت افزار و نرم افزار است كه در قسمت سخت افزاري پكيجي را براي آن تعريف كرده اند كه عمليات مورد نياز را انجام مي دهد و در قسمت نرم افزاري به عنوان مديريت راهبردي و هدايت سيستم را انجام مي دهد. وظيفه اي كه دستگاه pos دارد در واقع شبكه بانكي نيمه مجازي است كه به عنوان جايگزين با شبكه حقيقي سيستم بانكي نقل و انتقال وجوه در بانكداري سنتي را به صورت الكترونيك و خارج از شعب بانك ها انجام مي دهد. دستگاه pos به نيابت از سيستم بانك عمليات نقل و انتقال وجه را انجام مي دهد و دارندگان كارت امكان خريد كالا، برگشت خريد در صورت انصراف از خريد و امكان اخذ موجودي را انجام دهند.
اينها را لكزايي مدير طرح و برنامه بانك ملت مي گويد و مي افزايد: همانطور كه اشاره كرديم دستگاه pos دستگاهي است كه هم انتقال الكترونيكي وجوه را فراهم مي كند و هم جزئي از اجزاي يك پروتكل تسويه مالي است و به طور كل مي توان اينگونه تعريف كرد كه در اين مجموعه چهار طرف نقش بازي مي كنند و عبارتند از: 1- مركز خريد يا فروش كالا، موسسه تسويه كننده و نگه دارنده ديت ها، دارندگان كارت هاي بانكي.
وي در پاسخ به اين سوال كه چه تعداد از دستگاه هاي pos در ايران نصب شده و در كدام شهرها بيشترين و كمترين تعداد دستگاه نصب شده است پاسخ داد: در حال حاضر نمي توان آمار دقيقي از تعداد posها ارائه داد ولي به طور تقريبي مي توان گفت بالغ بر 270 هزار pos تا پايان خردادماه سال جاري در كشور نصب و راه اندازي شده است.
وي ادامه داد: البته نكته اي وجود دارد و آن اينكه ما در مرحله فرهنگ سازي پرداخت هاي الكترونيكي از طريق پوز هستيم و هنوز وجه قالب عمليات خريد و فروش در جامعه ما با عمليات نقدي است و از همين رو سهم تراكنش مالي با دستگاه هاي pos بسيار كم است.
به عبارتي از كل تراكنش ها كه توسط خودپردازها و پوزها انجام مي شود حدودا 3 درصد متعلق به دستگاه هاي پوز است و اين در حالي است كه در حال حاضر حدود 8 هزار خودپرداز و 270 هزار پوز در كشور نصب و فعال هستند. اما به لحاظ اينكه در مرحله ابتدايي كار هستيم. در حال حاضر عمده تراكم در تهران و مراكز استان ها متمركز است.
لكزايي در رابطه با تعداد دستگاه هاي پوز متعلق به بانك ملت افزود: بانك ملت در حال حاضر طبق آخرين آمار (15/5/86) 12 هزار و 176 دستگاه پوز راه اندازي كرده است و حدود 1500 دستگاه نيز در شرف راه اندازي است و هم اكنون براي 55 هزار دستگاه نيز قرارداد خريد دارد كه قرار است تا پايان مرداد هفته اي 5 هزار دستگاه را تحويل بگيريم و قصد داريم هر دو هفته 5 هزار دستگاه را راه اندازي كنيم.
وي در پاسخ به سوال ديگر توسعه مبني بر اينكه خط توليد اين دستگاه در كشور وجود دارد يا خير در صورت منفي بودن سوال از كدام كشورها وارد مي شود گفت: بايد بگويم كه هنوز تجربه و سابقه خط توليد در كشور براي اين دستگاه ها وجود ندارد و به طور عمده آنها را از كشورهاي ايتاليا و فرانسه و سوئد وارد مي كنيم.
لكزايي در ادامه در پاسخ به اين پرسش كه روزانه چه تعداد از شهروندان از اين دستگاه ها استفاده مي كنند گفت: آمار دقيقي در اين زمينه ندارم ولي بايد بگويم كه شاخصي كه تعبيه شده در كار گروه بانكداري الكترونيك شاخص تعداد تراكنش براي هر پوز است و قرار است تا پايان سال 88 به وضعيتي برسيم كه هر دستگاه حداقل تراكنش را داشته باشد.
وي ادامه داد: سرانه تراكنش در پوزها بسيار پايين است چون از بانك هاي مختلف دستگاه هاي گوناگون پوز وجود دارد و نوع مصرف بستگي به فروشنده كالا و دارنده كارت دارد كه از پوز مربوط به كدام بانك استفاده كند.
وي در پاسخ به ديگر پرسش ما مبني بر اينكه پوشش دستگاه هاي پوز در كشور نيز اظهار داشت: امكان بالقوه در كل كشور وجود دارد اما در حال حاضر نمي توانيم ادعا كنيم كه اين امكان به طور بالفعل وجود دارد. اما با تلاش هايي كه در سال جاري صورت گرفته است اميدواريم بتوانيم تا پايان سال 86 اين ادعا را بكنيم كه سيستم بانكي مي تواند در هر نقطه از كشور به مشتريان خدمات لازم را در اين زمينه ارايه دهد.
مدير طرح و برنامه بانك ملت در رابطه با شرايط نصب دستگاه هاي پوز نيز گفت: شرايط نصب اين دستگاه ها از سوي اداره نظام هاي پرداختي بانك مركزي تدوين و آيين نامه آن به صورت كلي در بانك ها و شركت هاي psp لازم الاجرا است. اين دستگاه ها به صورت كاملا رايگان در فروشگاه ها و مراكز خريد نصب و راه اندازي مي شود و تنها وجهي كه از فروشگاه ها و مراكز خريد دريافت مي شود كارمزدي است كه پذيرنده بايد به شركت psp پرداخت كند كه اين كارمزد براي فروشگاه هاي بزرگ 25/0 درصد و براي فروشگاه هاي كوچك 5/0 درصد است كه حداكثر 1500 تومان مي شود. لكزايي در رابطه با ميزان امنيت دستگاه هاي پوز نيز گفت: دستگاه هاي پوز يك وجه سخت افزار و نرم افزار دارد و امكان سوء استفاده در ساز و كار نقل و انتقال از طريق آنها غير ممكن است چون در هر فروشگاه كه مشتري اقدام به خريد مي كند حساب گيرنده وجه كاملا مشخص است و انتقال دهنده ها نيز از يك كارت بانكي استاندارد استفاده مي كنند و به همين منظور پوزها از امنيت بالايي برخوردار هستند.
وي در ادامه به مزيت هاي اين دستگاه ها اشاره كرد و افزود: استفاده از دستگاه هاي پوز باعث مي شود كه ريسك ناشي از جعلي بودن چك و اسكناس حذف شود و به علاوه رعايت بهداشت به دليل جلوگيري از تماس مستقيم با وجوه نقد نيز انجام مي پذيرد كه در كنار آن از مشكل كم و زياد آوردن صندوق و معطل شدن در بانك ها نيز جلوگيري به عمل مي آورد.

گؤنده ر     بؤلوم لر: پول، ارز و بانكداري و بيمه