در دهه‌هاي اخير، بالاخص طي سال‌هاي گذشته، بررسي جدي پديده فساد به‌خصوص اختلاس و ابداع روش‌هاي موثرتر و كم‌هزينه‌تر براي مقابله با آن در كانون توجه كارشناسان علوم اقتصادي، سياسي و اجتماعي قرار گرفته است، همچنين تلاش‌هاي اخيردول بين الملل حاكي از اين است كه مردم و دولت‌ها در سراسر جهان مساله اختلاس را بيشتر از گذشته جدي مي‌گيرند.
اختاپوس فساد مالي در تاريخ معاصر ايران نه تنها قهرمانان ملي بزرگي چون ميرزاتقي‏خان اميركبير را به خاطر مبارزه با آن قرباني خود ساخته بلكه با پريشان ساختن رشته‏هاي اقتصاد، فرهنگ و سياست، ملت و سرزمين ايران را در چمبره هزارگونه محنت و ابتلا فرو برده است كه متاسفانه ريشه‏ها و شاخه‏هاي آن هنوز هم بر جاي مانده است.
در سال 1362 نسخه اي به‌منظور اصلاح فعاليت‌هاي بانكداري ايران تحت عنوان بانكداري اسلامي تهيه شد اما به‌رغم اصلاحات و الحاقاتي كه مرتبا بر روي اين برنامه انجام شد، متاسفانه به‌دليل حجيم و پيچيده بودن فعاليت‌هايي كه براي اجراي اين عقود تعيين شده بود، بانك‌ها با بي ميلي آن را به اجرا گذاردند، لذا اين اصلاحات هيچگاه به‌طور كامل اجرا نشد و بانك‌ها تنها بر روي يكي دو نوع از انواع عقود ساده تر تمركز كردند كه ماحصل اين بي توجهي گسترش ارتشا و اختلاس در درون بانك‌ها، گسترش بازار ربا در چرخه توليد و خدمات، كه غالبا باعث بالا رفتن قيمت تمام شده كالا و خدمات و غير رقابتي شدن آنها مي‌شود و نهايتا عامل ورشكستگي شركت‌ها و صنايع در بخش خصوصي شده است همچنين محاسبه دير كرد پرداخت‌ها در معاملات بر اساس نرخ ربا و رواج ربا تحت عنوان مضاربه در ميان مردم شد.
مقوله اختلاس و تخلفات مالي در سيستم بانكي ايران از سال 1373به تدريج به صفحه مطبوعات كشيده شد، و در اين راستا اقدامات و ردپاي برخي از چهره‌هاي ذي نفوذ در كانون توجه افكار عمومي ايران قرار گرفت.
مطالعه موارد اختلاس از بانك‌هاي ايران در فاصله زماني 1359 تا 1381 نشان مي دهد كه اختلاس ارتشا و تقلب از ويژگي‌هاي موسسه‌هاي پولي و مالي است و كشف نشدن فساد مالي در اين موسسه‌ها نشان از ناقص و ناشفاف بودن اطلاعات و ناكارايي سيستم نظارتي آن است.
بر اساس اين مطالعات در سيستم نظارتي بانك‌ها همچنان بخشنامه‌هايي اعمال مي شود كه مربوط به سال‌هاي 36 تا 40 است كه قابليت اجرايي برخي از اين بخشنامه‌ها هنوز محرز نشده است.
انحصار ومحدوديت آماري در زمينه ميزان اختلاس‌هاي صورت ‌گرفته موجب شده است تا بسياري از مسوولان اين سيستم مالي راه‌هاي توجيح و فرار را هموار كنند. مرحوم محسن نوربخش رييس اسبق بانك مركزي بسيار تلاش كرد تا نسخه شفا بخش اين سيستم بيمار را بپيچد اما به عللي از كار خويش بازماند.

آرديني اوخو
گؤنده ر     بؤلوم لر: پول، ارز و بانكداري و بيمه